Terug..


JAARVERSLAG 2003 STICHTING DE BONNEN

Inleiding

De Stichting De Bonnen stelt zich ten doel de kwaliteit van het landschap, de natuur en de landbouw in de Bonnen te bewaren, te bewaken en waar mogelijk te versterken. Ook in het jaar 2003 hebben de activiteiten van de stichting weer in het teken van deze doelstelling gestaan.

Landschap

Met betrekking tot dit onderdeel kan worden gesteld dat in het jaar 2003 weinig vooruitgang is geboekt t.a.v. een verbetering van het landschap in de Bonnen. De suggestie de openheid van het landschap te herstellen en waterberging te creëren middels aankoop van het perceel glastuinbouw van P.A.L. van Santen heeft nog niet tot actie geleid van de verantwoordelijke partijen. Ook de aanbeveling de stortwal van het Composteringsbedrijf aan de zuidkant van de Bonnen verder met groen te bekleden is (nog) niet overgenomen.

Natuur

Ook op dit onderdeel kan weinig nieuws vermeld worden. De contacten met de wildbeheereenheden zijn goed. Het Zuidholllands Landschap heeft besloten zelf vee te gaan weiden op de eigen graslanden rondom het Staalduinse Bos. Het betreft hier Galloway's. Er kunnen vraagtekens geplaatst worden bij dit initiatief. Het draagt in ieder geval niet bij aan het Hollandse landschap met de traditionele zwartbonte koe en het helpt ook niet de bestaande bedrijven rondom het bos te extensiveren. Het bevestigt de vrees dat deze organisatie niet echt gelukkig is met de landbouwers, maar graag zelf het beheer wil uitoefenen.

Landbouw

Het jaar 2003 zal de geschiedenis ingaan als een jaar met een uitzonderlijk droge zomer. De werkzaamheden liepen voorspoedig, de ziekte- en onkruiddruk was niet extreem. De opbrengsten vielen echter tegen en dit werd niet goed gemaakt door de prijzen. Al met al blijft daarmee de situatie in de landbouw zorgelijk. Voor de initiatieven op het gebied van paarden op zowel de Bonnenwoning als de hoeve Rijckevorsel bestaat belangstelling en hiermee is op beide bedrijven inmiddels een goede start gemaakt. Leen Vreugdenhil heeft met zijn Camping de Kraai zijn eerste seizoen achter de rug. Hij kan terugzien op een leuk jaar met veel bezoek, natuurlijk mede dankzij het uitzonderlijk goede weer. De campinggasten hebben allen een fijne tijd gehad en het geeft daarbij een goed gevoel dat er perspectief bestaat voor deze nevenactiviteit. Voorts is in het jaar 2003 de omschakelperiode van twee jaar naar biologische landbouw op de hoeve Rijckevorsel definitief afgerond en kan in het jaar 2004 er voor het eerst sprake zijn van een biologische produktiewijze van akkerbouw- en voedergewassen. De melk zal pas biologisch zijn nadat het vee 6 maanden uitsluiten biologisch voeder heeft gegeten.

Op de Bonnenwoning is toegewerkt naar de bedrijfsoverdracht naar de volgende generatie Noordam. In september 2004 zullen Arie Noordam en diens vrouw gaan plaatsmaken voor zoon Martin Noordam en zijn vrouw. Dit zal ook leiden tot een nieuwe bestuurssamenstelling van het stichtingsbestuur. Op het bedrijf van de familie Weterings is vader Toon in het jaar 2003 weggevallen. Tot op hoge leeftijd heeft hij meegewerkt op het bedrijf en waar mogelijk hand- en spandiensten verricht. Zijn betrokkenheid met de Bonnen en het boerenbestaan in deze polder was groot. Tot op de leeftijd van 87 jaar zat hij nog regelmatig op de tractor en liep hij in zijn blauwe overall in de schuur en op het erf rond. Hij zal in onze herinnering voortleven als een voorbeeld vanwege zijn vakmanschap, zijn legendarisch precisie en zijn geduldige karakter. Niet alleen zijn familie, maar ook zijn buurtbewoners en collega's in de polder zijn hem veel respect en dankbaarheid verschuldigd. Boven het bedrijf van vader en zoon van der Drift pakken zich planologisch donkere wolken samen. De toekomst zal leren of hier regen uit gaat vallen.

Stage

Voor de Stichting De Bonnen heeft zich dit jaar geen stagaire aangemeld. Op het bedrijf van Leen Vreugdenhil heeft Jessica van den Akker stage gelopen vanwege haar studie aan de Faculteit der Diergeneeskunde van de Universiteit Utrecht. De Stichting Uitwisseling heeft dit jaar een jongeman uit Oostenrijk geplaatst op het bedrijf van Leen. Deze Daniël Wartlik heeft op deze wijze plezierig kunnen kennismaken met de problemen van het vlakke land. Overigens had deze boerenzoon ook ervaringen met wateroverlast door het buiten zijn oevers treden van de Donau met de zijrivier de Enns in het jaar 2002. Aan deze zijrivier is het akkerbouwbedrijf van zijn familie gelegen. Dit sort stageprojecten bevordert niet alleen de internationale contacten, maar ook het begrip van boeren op mondiaal niveau voor elkaars situatie. Het gaat er niet alleen om dat men leert van elkaars landbouwtechnieken, maar ook dat men meeleeft in een gezin en beseft dat boeren op een verantwoordelijke en betrokken manier als ondernemer met hun bedrijf bezig zijn in een internationale context waarin nationale overheden verschillend zijn in hun wet- en regelgeving, maar consumenten slechts schijnen te letten op de prijs en de internationaal opererende grootwinkelbedrijven dankbaar gebruik weten te maken van al deze verschillen en de tanende marktmacht van de boeren.

Contacten overheden

De verwachtingen t.a.v. de nieuwe portefeuillehouder Ruimtelijke Ordening Hilde Noordtzij van de deelgemeente Hoek van Holland waren hooggespannen. Aangezien haar voorganger uitblonk door nietszeggendheid moest er toch al gauw sprake zijn van enige verbetering. Deze verwachting is helaas op een desillusie uitgelopen. Afspraken worden niet nagekomen en haar betrokkenheid als inwoner van Dordrecht kan dan ook als nihil worden gekwalificeerd. Tijdens een privé-gesprek op 24 april 2003 tussen Leen Vreugdenhil en Hilde Noordtzij en Peter Tobé heeft Leen Vreugdenhil haar als privé-persoon nog eens op haar verantwoordelijk-heden gewezen. Al met al wordt het op deze wijze communiceren met de overheid moeilijk. Niet alleen deze ervaring, maar ook de procedures die gevoerd moesten worden tegen lokale overheden door de afzonderlijke ondernemers in het werkgebied van onze stichting, versterken bepaald niet het vertrouwen in de geloofwaardigheid, betrokkenheid, integriteit en competentie van lokale bestuurders en ambtenaren. Dit gedrag en deze houding voeden slechts de argwaan en het wantrouwen. Toch blijft er hoop bestaan dat de houding van deze mensen die beweren te werken voor de publieke zaak zal verbeteren.

De bestuursleden van onze stichting beschikken slechts over hun "gezonde boerenverstand"en wensen geen tijd te verdoen aan allerlei spelletjes welke kennelijk behoren tot het politieke tijdverdrijf.

Contacten overige organisaties

In de kantine bij Agridrift heeft op 10 januari een overleg plaatsgevonden met Martin Oostdam van het Hoogheemraadschap van Delfland betreffende een inventarisatie naar de wensen omtrent de ontwateringsproblematiek in de Bonnen. In dit overleg is aangegeven dat een verbreding van de Rel fysiek en financieel de nodige problemen oplevert, maar dat een goed alternatief is het verbreden van de sloot langs Bonnenpad en Bonnenlaan om het water uit het Nieuwland (Kapittelland, Bagijneland en Gravin van Bijlandtlaan) snel te kunnen afvoeren naar het Nieuw-Oranjekanaal. Een dergelijke sloot zou ook in een periode van droogte kunnen dienen als aanvoersloot om te kunnen beregenen en deels (vanf de Staalduinlaan) al kunnen samenvallen met de geprojecteerde sloot om het Staalduinse Bos "nat" te houden. Er ontstaat dan een win-win-situatie. Op 30 januari 2003 is Leen Vreugdenhil meegeweest met een excursie van de agrarisch natuurvereniging Vockestaert uit het Midden-Delfland-gebied naar Kockengen om het bedrijf te bezoeken van Koos en Thea Segers, leden van de agrarische natuurvereniging Ronde Venen. Koos en Thea ontvangen schoolklassen en organiseren kinderpartijtjes op hun boerderij. Daarnaast hebben zij een klein privé-museum en organiseren excursies door de polder(s) met hun ouderwetse paardentrram. Op 10 februari 2003 is er een overleg geweest met de heren van der Pik en van der Pol van DuraVermeer en de heer Uitterhoeve van de Stichting Loswal De Bonnen in het kantoor van het composteringsbedrijf op "het Stort". Hierin werd uitééngezet welke plannen er bestaan voor het terrein van de Stichting Loswal De Bonnen m.b.t. de grondsanering en de oplevering. Op 19 februari is Leen Vreugdenhil geweest naar de jaarvergadering van Vockestaert in de Hoornbloem te Schipluiden. In het kader van de verkiezingen voor de Provinciale Staten bracht de SP een werkbezoek aan de Bonnen en de Oranjebuitenpolder op 24 februari. Hierbij was niet alleen lijsttrekker Gerard Harmes aanwezig, maar ook Krista van Velzen uit de Tweede Kamer, Theo Cornelissen uit Rotterdam, Remi Poppe uit Vlaardingen en Aria Hoogendonk en Eef Grootveld uit Maassluis. Men is op de fiets door de polder gereden en heeft gelunched bij de Stormvloedkering. Namens de Stichting Oranjebuitenpolder waren Cees van der Sar en Huib Hoogendonk vertegenwoordigt. Op 29 maart 2003 is de VVD ook op bezoek geweest in de Bonnen en de Oranjebuitenpolder. Namens de VVD-Hoek van Holland waren Rens Lensselink, Frans van der Stelt en Willem van den Heerik aanwezig, namens de VVD-Westland Peter Barendse en namens de VVD-Maassluis Jeanette Breunis. Ook met hen zijn we op de fiets door de beide polders geweest. Op 8 april 2003 heeft Leen Vreugdenhil Theodoor Braaksma op bezoek gehad om te praten over de mogelijkheden van natuur- en milieueducatie in de polder. Het is een nuttig kennismakingsgesprek geweest. Op 25 april 2003 kwam de PvdA op werkbezoek in de Bonnenpolder. Namens de PvdA-Hoek van Holland waren vertegenwoordigt Ineke Vos-Benne, Johan Stolze en Riet Stigter en namens de PvdA-Rotterdam waren het Els Kuijper, Bert Cremers en Richard Moti.

Herman Weterings, Henk van der Drift en Leen Vreugdenhil moesten op 8 mei namens de Stichting en namens hun eigen bedrijven verschijnen voor de bezwaarschriftencommissie van het Hoogheemraadschap van Delfland inzake de schade vanwege de wateroverlast in de afgelopen jaren. Op 9 mei nam de secretaris van de Stichting De Bonnen deel aan een open dag van Vockestaert op de boerderijcamping Bouwlust van de familie de Vette aan de Oostgaag. Hier werd ook de folder "Stilte rond de stad" gepresenteerd. In december kwam bericht van het Hoogheemraadschap van Delfland dat het bezwaarschrift van de Stichting De Bonnen en de afzonderlijke boeren was afgewezen. Herman Weterings, Henk van der Drift en Leen Vreugdenhil zullen individueel hoger beroep aantekenen.

Gebiedsvisie

Het bestuur van de Stichting De Bonnen heeft na de afwijzing van het subsidieverzoek door de provincie Zuid-Holland met spijt in het hart besloten verder geen tijd meer te spenderen aan het opstellen van een economische gebiedsvisie voor de Bonnen, maar de beschikbare tijd en aandacht te gaan spenderen aan het voeren van procedures. Inmiddels schijnt de raad van de deelgemeente Hoek van Holland echter wel meer overtuigd te raken van het nut van een gebiedsvisie en een PvdA-motie met die strekking is aangenomen in de begrotingsvergadering van november 2003. In het eerste kwartaal van 2004 zal de financiële dekking en de opdrachtverstrekking worden gepresenteerd, zodat in het tweede kwartaal tot uitvoering kan worden overgegaan.

Planologische ontwikkelingen

De ontwikkelingen t.a.v. de grond- en slibbank op het terrein van de Stichting Loswal De Bonnen worden nauwlettend gevolgd. Er bestaat de indruk dat deze partij (DuraVermeer) rekening wenst te houden met de Bonnen als buren. De toekomstige bestemming van dit terrein (natuur, recreatie of bedrijventerrein?) zal nog wel de nodige discussie kunnen oproepen. Bij aanleg van een bedrijventerrein bestaat de angst dat dit vraagt om compenserende maatregelen en het oog valt dan misschien al gauw op de Bonnen. In dit verband is het bizar dat de gemeente Rotterdam ook een grond- en slibbank wil gaan starten op het terrein tussen Polderhaakweg en Nieuw-Oranjekanaal. Deze grond is de afgelopen decennia gebruikt voor de teelt van voedingsgewassen en derhalve schoon. Men wenst hier echter vervuilde grond op aan te brengen en deze dan te saneren. Hiermee dient dit terrein bouwrijp gemaakt te worden voor een toekomstige bestemming. Het is echter nog steeds onduidelijk welke bestemming dit is en ook het bestemmingsplan is daartoe nog niet aangepast. Het is ook nogal merkwaardig dat volksvertegenwoordigers en lokale bestuurders uit de deelgemeente Hoek van Holland met deze procedure instemmen. Het lijkt wel alsof de excursies in het voorjaar van 2003 geen zin hebben gehad. Ook inzake de planvorming van de zogeheten Tweede Ontsluitingsweg naar Hoek van Holland valt de apathie en het gebrek aan discussie op. Terwijl men op lokaal niveau juist kennis behoort te hebben van de lokale situatie maakt het instituut deelgemeente zich op deze wijze overbodig en maakt men zich tot marionet van hogere overheden. Ook het ingevoerde dualisme werkt niet op lokaal niveau: de coalitie is heilig en falende bestuurders van de eigen partij worden afgeschermd. Op 2 juli 2003 was er een hoorzitting. Het bestuur van de Stichting De Bonnen beschouwt dit als verloren tijd en laat het aankomen op een procedure. Voor het overige is er een nieuw bestemmingsplan Landelijk Gebied in voorbereiding. Dit dient het oude bestemmingsplan Hoek van Holland Buitengebied-Oost te vervangen. Leen Vreugdenhil is gaan luisteren naar een presentatie voor de commissie Ruimtelijke Ordening. Het Natuurgebiedsplan Delf- en Haaglanden heeft de Stichting De Bonnen er oorspronkelijk wel toe gebracht een bezwaarschrift in te dienen. Daar het plan echter geen enkele realiteitswaarde heeft, is besloten verder geen prioriteit te geven aan het bestrijden van deze papieren ontwikkeling. Het illustreert slechts de soms autistische werkwijze van de overheid. Bij communicatie is niet alleen kennis nodig, maar ook de bereidheid zich open te stellen voor nieuwe informatie en de argumenten van een andere partij. Men is overtuigt van het eigen gelijk, sluit zich af voor andere partijen en beleeft graag de werkelijkheid op een wijze die het meest overeenkomt met de eigen illusies. Helaas ontbreekt het bij veel ambtenaren en bestuurders aan de kwaliteiten die juist zouden moeten horen bij mensen die beweren te werken voor de publieke zaak. Terwijl zij een beschermde rechtspositie hebben met een vast salaris voor een onduidelijke prestatie, moeten agrarische ondernemers die met hun fantasieën worden geconfronteerd naast hun drukke bedrijf zich bezighouden met allerlei juridische procedures om dit onheil op afstand te houden. Het gaat dus om geduld en volharding en dat betekent ook dat er prioriteiten moeten worden gesteld. Belangrijke instrumenten in de planologie zijn een streekplan en een bestemmingsplan. Het bestuur van de Stichting De Bonnen zal daar dan ook de vereiste aandacht aangeven en zo nodig gebruik maken van de wettelijke mogelijkheden tot in hoogste instantie.

Cultuur

Op 13 januari 2003 heeft Leen Vreugdenhil een gesprek gehad met de Groningse kunstenaar Fred van Vessem. Bij dit gesprek was ook Claire de Jonge uitgenodigd van de Stichting Promotie Hoek van Holland. Doel van het gesprek was een oriëntaite op de mogelijkheid het landschap in de Bonnen te verrijken met hekken welke niet alleen als kunstobject fraai konden zijn, maar ook de identiteit van de Bonnen zou kunnen bevestigen en eventueel informatie zou kunnen verschaffen over de gewassen op de percelen. Fred van Vessem zou daarvoor een idee annex begroting ontwerpen en Claire de Jonge zou bezien welke mogelijkheden tot subsidiëring daarvoor zijn. Voor 2003 stond ook gepland te starten met de Zomergalerie in de oude landbouwschuur op de hoeve Rijckevorsel. Dit idee is echter voorlopig nog op de plank blijven liggen. Andere ontwikkelingen vergden veel aandacht en ook tijd is nietonbeperkt beschikbaar. Op 20 juli 2003 was voor de derde maal een Proza- en Poëziefestival op de Bonnendijk. De weersomstandigheden waren uitstekend en de publieke belangstelling zondermeer goed. Dit festival heeft een forse naamsbekendheid gekregen in literair Nederland, mede vanwege de verdienste van organisator en presentator Dirk Tempelaar. Dit festival staat! Wat hopelijk in de toekomst ook nog van de grond komt is de uitwerking van "De klucht van de Koe" naar Brederode. Een andere gedachte die leeft en nog van de grond moet worden getild is het geven van openlucht concerten in de hooiberg op de hoeve Rijckevorsel. Op 28 oktober 2003 heeft Leen Vreugdenhil namens de Stichting De Bonnen een gesprek gehad met Jan Knijnenburg van het gelijknamige bedrijf aan het Nieuw-Oranjekanaal en Claire de Jonge van de Stichting Promotie Hoek van Holland. Doel van dit gesprek was te brainstormen over de mogelijkheden van cultuur op het water van dit kanaal. Leen dacht oorspronkelijk aan een balletvoorstelling op een ponton. Claire haar gedachten gingen meer richting varende muziekorkesten. Hiervoor ontstond draagvlak. Jan Knijnenburg wil sponsor zijn, het kan bij hem voor het bedrijf plaatsvinden en zijn museum kan de officiële organisator zijn. De verdere uitwerking van dit idee dient in 2004 plaats te vinden.

Evenementen

Op 13 september was de Open Monumentendag. Het thema van dit jaar was de boerderij en de hoeve Rijckevorsel kon op deze dag dan ook bewonderd worden. Op het bedrijf van Leen Vreugdenhil waren twee gidsen van Rotterdam Marketing aanwezig om rondleidingen te geven. De aandacht viel echter tegen.

Natuur- en milieueducatie

Leen Vreugdenhil heeft dit jaar drie groepen mogen ontvangen in het kader van een les natuur- en milieueducatie. Het betrof hier een groep 6 van de Jozefschool en een groep 6 van de Rijckevorselschool in Hoek van Holland. Zowel kinderen als onderwijzend personeel en begeleidende ouders beschouwden het als geslaagd om de kinderen op deze wijze te laten kennismaken met wat praktisch biologie- en aardrijkskunde onderricht. Daarnaast is er een jeugdelftal van een sportclub op vakantie op de Staalduinhoeve op een middag wezen kennismaken met "het leven" op de boerderij. Ook dit kan een succes worden genoemd en daarmee zeker voor herhaling vatbaar.

Communicatie

De interne communicatie van de stichting was weer goed en constructief en verliep weer traditioneel middels telefoon, fax, e-mail en persoonlijke gesprekken.

Nabeschouwing

In het jaar 2003 is er een lichte kentering merkbaar geweest in de houding t.o.v. de overheid. Teleurstellend was het afwijzen van het subsidieverzoek voor het opstellen van een gebiedsvisie door de provincie Zuid-Holland en het niet nakomen van de afspraken door Hilde Noordtzij, portefeuillehouder Ruimtelijke Ordening van de deelgemeente Hoek van Holland. De aandacht gaat nu gevestigd worden op het voeren van procedures. Terwijl de overheid veelvuldig praat over "waarden en normen", "respect en fatsoen" en "betrokkenheid en betrouwbaarheid" weerspiegelen de ervaringen met de daden van diezelfde overheid bepaald niet de inhoud en betekenis die deze fraaie woorden hebben. Gelukkig weet de Stichting De Bonnen zich in haar doelstellingen financieel en moreel gesteund door een groep donateurs. Waarschijnlijk moet in de komende jaren een soort "oorlogsfonds" worden gereserveerd om de te voeren procedures te bekostigen. Er zal veel voor nodig zijn wil de overheid het verloren vertrouwen herwinnen. De Bonnen is het laatste open agrarische landschap op de noordoever van de oude Maasmond en zal daarmee aan waarde winnen in de komende decennia. Dat maakt het waard om de kwaliteit hiervan te bewaren, te bewaken en waar mogelijk te versterken.


Terug..