JAARVERSLAG 2002 STICHTING DE BONNEN
INLEIDING
De Stichting De Bonnen stelt zich ten doel de kwaliteit van landschap, natuur en landbouw te bewaren en te bewaken en waar mogelijk te versterken. Ook in het jaar 2002 hebben de activiteiten van de stichting weer in het teken van deze doelstelling gestaan.
LANDSCHAP
Het jaar 2002 werd gedomineerd door de activiteiten van de NAM met betrekking tot het aanleggen van een natgasleiding door de Bonnen. Dit is als een gegeven geaccepteerd.
De officiële pachters van de Bonnen verkrijgen een schadevergoeding en de NAM heeft toegezegd de Bonnenweg - welke een “eigen weg” is - weer als nieuw op te leveren.
Er is inzet gepleegd bij de deelgemeente Hoek van Holland om te bezien of het mogelijk zou zijn om werk met werk te maken om deze graafactiviteiten ook te benutten voor het aanleggen van een aantal nutsvoorzieningen, zoals kabel, gas en riolering. Dit verzoek werd op een nietszeggende wijze beantwoord op het moment dat de werkzaamheden al klaar waren.
Tevens is de gemeente Rotterdam er op geattendeerd dat dit het moment is om de weg over te nemen en van de Bonnenweg een openbare weg te maken in het kader van de verbeterde recreatieve ontsluiting van het gebied. Hierop is geantwoord dat de gemeente geen behoefte aan heeft aan het in eigendom verkrijgen van de Bonnenweg.
Door het gekozen tracé is een verbreding van de Rel in het kader van een verbeterde waterhuishouding in de toekomst uitgesloten of slechts tegen zeer hoge kosten mogelijk.
NATUUR
Middels een tweetal stageopdrachten ( zie STAGE) is studie verricht naar het implanteren van meer natuur in de Bonnen. De conclusie hiervan is dat de kosten relatief gering zijn t.o.v. een volledige transformatie van de Bonnen in een natuurgebied, maar dat deze kosten (hoe gering ook) wel gedragen zullen moeten worden door de overheid.
Middels metingen zal moeten worden bezien in hoeverre klimaatsverandering en invloeden van de industriële activiteiten in het Europoortgebied van invloed zijn op de flora en fauna in de Bonnen.
LANDBOUW
De bedrijven van Noordam, Weterings en van der Drift gaan voort op de ingeslagen weg van kostprijsbeheersing en kwaliteitsverbetering. In de Lange Bonnen zijn een tweetal percelen vrijgekomen van langdurige pacht en deze worden nu ook verpacht in een kortlopend contract aan iemand die het hoofdberoep niet in de landbouw heeft.
Het bedrijf van Vreugdenhil is definitief omgeschakeld naar een biologische productiewijze Tevens heeft hij gekozen voor verbreding middels het creëren van de mogelijkheid tot kamperen en het stallen van paarden in pension. Vanwege de slechte bereikbaarheid konden deze activiteiten dit jaar nog niet voldoende tot zijn recht komen.
Inzake het streven naar kwaliteitsverbetering is op dit bedrijf nu ook het Eurepgapcertificaat behaald voor de teelt van aardappelen.
STAGE
Op het bedrijf van Leen Vreugdenhil is stage gelopen door achtereenvolgens Lisette Muis, Gemma de Jong en Jessica Bakker in het kader van hun studie aan de Faculteit der Diergeneeskunde van de Universiteit Utrecht.
In het jaar 2002 is er niemand geweest middels de Stichting Uitwisseling. Deze organisatie heeft forse problemen met de kosten die vanwege nieuwe wetgeving betaald dienen te worden door de studenten uit Oost-Europa.
Michiel Vreeswijk, student Plattelandsvernieuwing van de Hogeschool Delft, heeft een studie gemaakt over de mogelijkheden van natuurlijk akkerrandenbeheer in de Bonnen. De conclusie was dat die mogelijkheid de ecologische potentie zeker verhoogd, maar dat het helaas niet gesubsidieerd kan worden doordat de Bonnen daartoe niet is aangewezen door de provincie Zuid-Holland in een gebiedsplan.
Ton den Dulk, student Plattelandsvernieuwing van de Hogeschool InHolland, heeft een studie gemaakt naar de mogelijke inpassing van landschapselementen in de Bonnen. Ook dit heeft perspectieven, maar ook hierbij is een meewerkende overheid van belang.
CONTACTEN OVERHEDEN
Johan van der Putten namens het Hoogheemraadschap van Delfland, Toto van der Star namens de gemeente ’s-Gravenzande, Johan van der Berg namens de stichting het Zuid-Hollands landschap en Arie Noordam, Herman Weterings en Leen Vreugdenhil namens de Stchting De Bonnen hebben op 12 juli een bespreking gehad op het gemeentehuis van ’s-Gravenzande over de noodzaak van een verbeterde waterafvoer en wateraanvoer voor het Staalduinse Bos en de Lange Bonnen middels een verbrede sloot langs de bosrand en langs Bonnenlaan. Er is toen duidelijk te kennen gegeven dat dit project losgekoppeld dient te worden van een eventuele reconstructie van de Bonnenlaan.
Op 29 oktober is er een gesprek geweest op het Provinciehuis tussen Mags Dootjes en Jan van der Kroft namens de provincie Zuid-Holland en Leen Vreugdenhil namens de stichting. Er is gesproken over het nut en de noodzaak van het ontwerpen van een (economische) gebiedsvisie in het kader van een dreigende neerwaartse spiraal waarin het open gebied aan de zuidrand van het Staalduinse Bos kan belanden. Slechts een voldoende economisch perspectief voor de vier bedrijven kan dit tegengaan.
Herman Weterings en Arie Noordam heben op 25 november een informatieavond bijgewoond over de reconstructieplannen t.a.v. het glastuinbouwgebied Staalduin. Als onderdeel daarvan wenst men ook de Bonnenlaan te verbreden. Vooralsnog blijven twijfels bestaan of dit de werkelijke motivatie is om het landschappelijke karakter van deze laan aan te tasten.
Op 26 november is er een gesprek geweest aan de keukentafel bij Leen Vreugdenhil met Hilde Noordtzij en Peter Tobe van de deelgemeente Hoek van Holland. Namens de stichting waren ook Herman Weterings en Arie Noordam vertegenwoordigd. Er is afgesproken een periodiek contact te onderhouden (tweemaal per jaar), waarbij er in het komende voorjaar een nieuwe afspraak zal worden gemaakt.
Op 5 december vond ten huize van de secretaris een gesprek plaats tussen de secretaris en Marc de Bruijne, projectleider IOPW van de provincie Zuid-Holland, over de noodzaak van een gebiedsvisie. Afgesproken is dat er na de jaarwisseling weer contact zou zijn. December zal worden benut om te bezien in hoeverre kan worden voldaan vanuit de provincie aan de wens van de stichting om de gebiedsvisie daadwerkelijk van de grond te tillen.
Bob Varekamp, de plaatsvervangend voorzitter van de deelgemeente Hoek van Holland, bracht op 17 december een bezoek aan de Bonnen. De secretaris heeft hem rondgereden in het gebied en bijgepraat over de lopende zaken.
CONTACTEN OVERIGE ORGANISATIES
Op 29 april heeft Leen Vreugdenhil een gesprek gehad met Remi Poppe vanuit diens betrokkenheid bij het platform Aarde, Boer, Consument. Dit platform wil samen met de consumenten werken aan voedselveiligheid, duurzaamheid, een vitaal platteland en een milieu- en diervriendelijke landbouw.
Hans Owel, nationaal coördinator van ECEAT, bracht op 2 mei een bezoek aan Leen Vreugdenhil. Deze organisatie heeft in deze regio nog geen mogelijkheden tot verblijfsrecreatie. Hij heeft de Bonnen bezien en was zeer ingenomen met het besluit van Leen zich met diens minicamping aan te sluiten bij ECEAT.
Op 7 juni was Leen Vreugdenhil bij de presentatie van het boekje “Stilte naast de stad” en start van de NME-activiteiten van de agrarische natuurvereniging Vockestaert in het Midden-Delflandgebied.
Lex en Betty de Heer brachten op 8 juni een bezoek aan de secretaris. Zij zijn lid van de Nederlandse Caravanclub en deze organisatie zoekt nog een locatie in deze regio voor een minicamping.
Op 6 november is er een gesprek geweest met Martin Oostdam, senior medewerker Inrichting en Beheer van het Hoogheemraadschap van Delfland, over de waterhuishoudingproblematiek van de Bonnen. De stichting werd vertegenwoordigd door Herman Weterings, Henk van der Drift en Leen Vreugdenhil.
Ten kantore van de stichting het Zuid-Hollands Landschap vond op 12 november een gesprek plaats tussen directeur Gerard van den Berg, regiochef Johan van den Berg en onze secretaris. Ook bij deze landschapsorganisatie is men van mening dat het open polderlandschap van de Bonnen gehandhaafd moet blijven.
Met de Stichting Promotie Hoek van Holland is regelmatig en constructief contact geweest.
GEBIEDSVISIE
De vier landbouwbedrijven zijn de economische dragers van het gebied. Het is dan ook van groot belang dat er voldoende afstemming is tussen de economische visie en de ruimtelijke visie. Dit besef is helaas bij diverse partijen nog onvoldoende aanwezig. De Stichting De Bonnen heeft zich vanaf haar oprichting dan ook ingezet om een gedegen rapport op tafel te krijgen dat als basis kan dienen voor ruimtelijke plannen van de diverse overheden en individuele ondernemingsplannen van de vier volwaardige landbouwbedrijven in het gebied.
De DLV is gevraagd een offerte te maken (€ 18.000,-) omdat deze dienst bij uitstek de kennis en deskundigheid in huis heeft om een kwaliteitsvol rapport te produceren.
Inmiddels heeft de deelgemeente Hoek van Holland zich na lang aandringen bereid verklaart een bijdrage te willen leveren van € 4.500,- , te weten 25 % van het benodigde budget. Gezien het budget dat elders besteed wordt in de deelgemeente is dit een toegeworpen kruimel. Het betekende opnieuw een vertraging doordat wederom gezocht dient te worden naar cofinancierders. Wederom werd het Projectenfonds Westlandse Rabobanken benaderd en deze heeft zich ditmaal bereid verklaart een zelfde bedrag hiervoor beschikbaar te stellen. Van de provincie Zuid-Holland wordt nu een bijdrage gevraagd van € 9.000,- om het resterende gedeelte van het benodigde budget te financieren. Helaas heeft de provincie tot op heden tot tweemaal toe het subsidieverzoek hiervoor afgewezen. De provincie is echter wel verantwoordelijk voor het aanwijzen van de Bonnen tot onderdeel van de Provinciale Ecologische Hoofdstructuur en het maken van het Streekplan waaraan het bestemmingsplan weer getoetst dient te worden. Het is te hopen dat uiteindelijk bij de provincie het besef zal ontstaan dat men wel degelijk de regierol op zich moet nemen en dat ruimtelijke plannen gekoppeld dienen te zijn aan de economische haalbaarheid. Momenteel stelt men zich nog op het standpunt dat men streeft naar een integraal (ruimtelijk) plan voor het hele gebied.
Ondertussen is men wel bezig met een fragmentarische benadering waar het gaat om het ABC-Delfland, de Tweede Ontsluitingsweg naar Hoek van Holland, de reconstructie van de Bonnenlaan, de natuurgebiedsplannen voor percelen in de Bonnen en de Oranjebuitenpolder, het verstrekken van een aanlegvergunning voor de NAM-leiding, het aanmelden voor de Floriade en het nemen van een voorbereidingsbesluit voor de Oranjebuitenpolder. In dit handelen blijkt de praktijk weer eens strijdig te zijn met de theorie.
PLANOLOGISCHE ONTWIKKELINGEN
Nadat de plannen voor een Floraland via de achterdeur verdwenen waren, werd met veel tromgeroffel in de pers het idee gelanceerd dat Hoek van Holland maar de Floriade in 2012 moest gaan organiseren en dat de locatie in de Oranjebuitenpolder-West daar bij uitstek geschikt voor was. Het passeren van de direct betrokkenen duidt op gebrek aan fatsoen; het plan op zich duidt op gebrek aan realiteitszin. Ook hiertegen zal de stichting in verzet komen.
Ofschoon de stichting op 1 mei netjes middels een zienswijze heeft gereageerd op het voorontwerp-bestemmingsplan Tweede Ontsluitingsweg Hoek van Holland, kon later worden geconstateerd dat de werkzaamheden al begonnen waren met een dubieuze kwaliteit zand voor het zandlichaam en er zelfs bomen waren gerooid midden in het broedseizoen. Op het verzoek van de stichting op 2 juli om informatie over deze gang van zaken heeft het Dagelijks Bestuur van de deelgemeente Hoek van Holland nog niet het fatsoen gehad te antwoorden. Pas na afloop van de voorbereidingswerkzaamheden wordt hiervoor vergunning aangevraagd. Er kan geconstateerd worden dat de deelgemeente Hoek van Holland zich ook procedureel niet correct opstelt.
Op de informatieavond over de reconstructie van het Staalduingebied bleek dat de gemeente ’s-Gravenzande toch wil doorzetten met het verbreden van de Bonnenlaan. Zodra de procedure hiertoe wordt opgestart en er geen rekening wordt gehouden met de opvattingen van de stichting zal gebruik gemaakt gaan worden van de bezwaar- en beroepsprocedures.
Ook in 2002 bleef nog veel onduidelijkheid bestaan over het al dan niet verbreden van het Oranjekanaal in het kader van het ABC-Delfland. Om de waterafvoer vanuit Hoek van Holland en het tuinbouwgebied Nieuwland vanaf de Haakweg sneller te doen verlopen richting Oranjekanaal heeft het stichtingsbestuur het Hoogheemraadschap van Delfland verzocht de aandacht te concentreren op het verbreden van de sloot langs Bonnenpad en de bosstrook langs de Bonnenlaan. Tevens zal de capaciteit van de duiker onder de weg langs het Oranjekanaal dan van een grotere capaciteit moeten worden voorzien.
Voorts heeft de stichting gereageerd op de consequenties die het natuurgebiedsplan heeft voor zowel Oranjebuitenpolder-West als ook de Bonnen.
CULTUUR
Dirk Tempelaar heeft voor de stichting de tweede editie van het Proza- en Poëziefestival verzorgd op zondag 21 juli. De matige weersomstandigheden waren van invloed op het bezoekersaantal. Dit risico behoort echter nu eenmaal bij een buitenevenement.
Tevens is Dirk Tempelaar bezig geweest het project “De Klucht van de Koe” van de grond te tillen. Amateurtoneelspelers uit de regio toonden echter weinig animo. Daarop is contact gezocht met Aart van der Berg van het professionele gezelschap “Theater in feite”. Hier bleek een prijskaartje aan te hangen dat de begroting te boven ging. Voorlopig ligt het project op de plank in afwachting van betere omstandigheden.
Op de hoeve “Rijckevorsel” is ruimte gecreëerd in de wagenschuur voor een zomergalerie. Vanwege de slechte bereikbaarheid het afgelopen jaar zal dit project pas in 2003 van de grond kunnen komen.
Er is contact ontstaan met het Erfgoedhuis Zuid-Holland over de organisatie van het Jaar van de Boerderij. In het jaar 2003 wenst men de bijzondere positie van de boerderijen onder de aandacht te brengen. De Bonnen kent nog twee echte boerderijen (hoeve “Rijckevorsel” en de Bonnenwoning) die ook nog als zodanig in gebruik zijn.
Zowel bij de Stichting Promotie Hoek van Holland als ook bij de portefeuillehouder Cultuur van de deelgemeente Hoek van Holland is aandacht gevraagd voor het idee iets te doen met alle landhekken in de Bonnen. Er is inmiddels contact met een kunstenaar.
EVENEMENTEN
Helaas is in 2002 geen oogstdag georganiseerd in de Bonnen, maar op een perceel in de Oranjepolder. De stichting blijft open staan voor de mogelijkheid dit evenement in de toekomst weer in de Bonnen te organiseren.
De dienst Groen van de provincie Zuid-Holland heeft een wandeltocht georganiseerd door de Bonnen. De weersomstandigheden waren toen niet uitnodigend voor een grote deelname.
De Rabobank rijwieltocht ging in het voorjaar ook over de Bonnenweg en trok ook deelnemers die anders nooit deze route zouden kiezen.
Er is bij de Stichting Avondvierdaagse Hoek van Holland de suggestie neergelegd in de toekomst ook de Bonnen te betrekken bij het lopen van een route.
VERGADERINGEN
Op 28 juni vond de jaarvergadering plaats ten huize van Ton en Annemiek van Anraad.
Verder vond geen vergadering plaats. Wel was er veelvuldig en intensief contact middels persoonlijke gesprekken, telefoon en e-mail.
NABESCHOUWING
Het jaar 2002 is voor de Stichting De Bonnen een jaar geweest waarin de in de voorgaande periode gecreëerde positie werd geconsolideerd.
De perspectieven voor de traditionele landbouw bleven somber, de planologische onzekerheid bleef bestaan en het areaal grond in langdurige pacht verminderde.
De relatie van de Stichting De Bonnen met de lokale overheden wordt beheerst door twijfel over integriteit en competentie van de ambtelijke en bestuurlijke functionarissen. Er wordt een gebrek aan betrokkenheid en betrouwbaarheid geconstateerd. De verwachting bestaat echter dat er een verbetering mogelijk is door een nieuwe portefeuillehouder Ruimtelijke Ordening in de deelgemeente Hoek van Holland. Het is te hopen dat de stichting in deze verwachting niet wordt teleurgesteld.
De relatie van de Stichting De Bonnen met de overige partners (Hoogheemraadschap van Delfland, Provincie Zuid-Holland, Stichting Zuid-Hollands Landschap) is constructief te noemen. Helaas kon er nauwelijks vooruitgang geboekt worden m.b.t. het ontwerpen van een gebiedsvisie.
Bij haar activiteiten weet de Stichting De Bonnen zich zowel moreel als financieel gesteund door een groep donateurs. De overtuiging wint terrein dat men zuinig moet zijn op het laatste open landschap in de oude Maasmond.